باغ موزه هنر ایرانی
(Iranian Art Garden Museum)
وقتی به برخی از نقاط
دیدنی دنیا سفر کردم و دیدم در بسیاری از کشورهای جهان، باغ های زیبایی فراهم دیده
اند و ماکت نقاط دیدنی همان کشور یا سایر نقاط جهان را درست کرده اند و همراه با
اطلاعات آنها در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده اند، همواره یک حس حسودی در
وجودم زنده می شد که: "چرا ما نه؟" آخرین جایی که از این دست باغ یا محوطه دیدم،
"مینیاترک" واقع در استانبول بود که به شدت این احساس را در من تقویت
کرد. اینها را داشته باشید تا برسیم به معرفی باغ موزه ی هنر ایرانی.
تاریخچه
اول از همه اینکه این باغ
موزه، شاید اولین نوع باغ موزه در کشور ما باشد. شمیران در نیمه ی اول قرن حاضر،
منطقه ای بود ییلاقی که رضا شاه آنجا را برای سکونت دائم خود برگزید و بسیاری از
سران کشور، سرمایه داران و پولدارها به تدریج برای خود حیاط های وسیع و پر از دار
و درخت و خانه های ویلایی زیبا در این منطقه ی خوش آب و هوا ساختند و با شلوغ شدن
تهران، تدریجاً به شمیران نقل مکان نمودند. از فرحزاد و سعادت آباد در شمال غرب
تهران که سید ضیاء الدین طباطبایی برای خودش باغ و باغچه ای داشت بگیر تا نیاوران
و دارآباد در شمال شرق تهران. اما بسیاری از سران کشور، دوست داشتند خانه شان هر
چه بیشتر به کاخ سعدآباد نزدیک باشد. به طوری که سر و صدای میهمانی های آنچنانی
سپهبد تیمور بختیار که خانه اش چسبیده به حیاط کاخ سعد آباد بود، به قول امروزی ها
روی اعصاب محمدرضا شاه راه می رفت.
یکی از اولین فرماندهان
نظامی قرن اخیر در ایران احمد آقا خان بود. او پس از کودتای 1299 خورشیدی به درجه
ی میرپنجی رسید. در سال 1301 خورشیدی با درجه ی امیر لشگری (سرلشگر) فرمانده لشگر
غرب شد. در سال 1304 رئیس کل امنیه (ژاندارمری) شد. احمد آقا خان با تاسیس اداره ی
ثبت احوال، نام خانوادگی امیراحمدی را برای خود برگزید و در سال 1308 وی نخستین
فرمانده نظامی ایران بود که به درجه سپهبدی رسید. طی 20 سال بعد سپهبد امیراحمدی
هشت بار وزیر جنگ، دو بار وزیر کشور، پنج بار فرماندار نظامی تهران و دو بار
فرمانده کل ژاندارمری شد. از سال 1328 تا زمان مرگ (1344 خورشیدی) سناتور انتصابی
مجلس سنا بود.
آنچه امروز باغ موزه هنر
ایرانی نامیده می شود، باغی است به مساحت تقریبی ده هزار مترمربع که از لحاظ سند
متعلق به خانم توران مهاجر اسلامی همسر سپهبد احمد امیراحمدی بوده است. عمارت
موجود در این باغ در سال 1310 خورشیدی و با الهام از سبک بناهای اتریشی، آلمانی با
استفاده از ذوق و هنر ایرانی بنا شده است. سبک معماری بنا نشان می دهد که این
ساختمان به عنوان یک ساختمان ییلاقی و برای استفاده در فصول گرم سال ساخته شده
است. از اینکه این باغ پس از انقلاب مصادره یا توسط مالک فروخته شده است اطلاعی
ندارم اما آنچه از وب نوشته ها بر می آید این است که باغ برای سال هایی در اختیار خانه
سینما بوده است. اینکه باغ چگونه در مالکیت شهرداری تهران قرار گرفته نیز بر
اینجانب معلوم نیست ولی در هر صورت به همت شهرداری تهران، ساختمان و خصوصاً باغ بین
سال های 1384 و 1385 مورد مرمت اساسی قرار گرفته و به منظور استفاده ی کنونی تغییر
کاربری داده است. درهای باغ موزه ی هنر ایرانی در زمستان 1385 به روی
بازدیدکنندگان باز گردید.
عناصر موجود در باغ موزه
ساختمان اصلی باغ موزه به
یک نگارخانه تبدیل شده است. دیوارهای ضلع شرقی به طور کامل بازسازی شده اند. وقتی
وارد باغ می شوی، عملاً احساس خوش آیند خودمانی بودن به انسان دست می دهد. جوی های
آب که با کاشی های آبی مفروش شده اند، شما را به حال و هوای باغ فین کاشان می برد،
بخصوص اگر در آنها آب روان باشد. محوطه سازی زیباست. معابر عمدتاً در زیر سایه ی
درختان قرار دارند و بازدید کننده را از آفتاب (بخصوص در فصول گرم سال) محافظت می
کنند. در جای جای حیاط ماکت هایی از ابنیه ی مهم تاریخی ایران چشم را می نوازد.
آنطور که نوشته اند، ظاهراً این ماکت ها را به مناسبت جشن های دو هزار و پانصد
ساله به سفارش دولت ایران در کشور ایتالیا ساخته اند. این ماکت ها سال های سال در
گوشه ای خاک می خوردند تا اینکه بالاخره در این باغ موزه، بعد از اینکه دستی به سر
و رویش کشیده شده، آرام گرفته اند. جنس ماکت ها هیچ شباهتی به نمونه ی اصلی خود
ندارد و اکثر انها را با رنگ زرد بدرنگی رنگ کرده اند اما به قول قدیمی ها کاچی
بهتر از هیچی است. باشد که نصب همین ماکت های ابتدایی مقدمه ای باشد برای ساخت
مجموعه های بزرگتر و نفیس تر که جاذبه ی گردشگری ایجاد کند و مردمان سرزمین ما با
آنچه که ما داریم یا دیگران، بیشتر آشنا شوند.
ماکت هایی که در باغ موزه
ی هنر ایرانی نصب شده اند عبارتند از: برج آزادی، برج میلاد، عمارت شمس العماره،
عمارت چهل ستون، سی و سه پل، باغ فین، هشت بهشت، گنبد قابوس، نقش رستم، قره کلیسا،
گنبد سلطانیه، مقبره دانیال نبی و کاروانسرای شاه عباسی.
علاوه بر ماکت ها، چندین
اثر حجمی که با استفاده از چوب، فلز، سنگ و شیشه توسط هنرمندان معاصر ایرانی و
خارجی ساخته شده اند، زینت بخش محوطه ی باغ موزه ی هنر ایرانی هستند. این آثار حجمی
عمدتاً متعلق به اولین سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی تهران هستند که در اسفند
ماه سال 1385 در پارک جمشیدیه تهران برگزار شد. هرچند در کنار آنها آثاری از سایر
مجسمه سازان معاصر نیز مشاهده می شود.
در باغ موزه ی هنر ایرانی
علاوه بر موارد فوق الذکر چیزهای دیگری هم برای دیدن وجود دارد. اگر اهل شکم هستید
و البته جیب پر پولی هم دارید، در این باغ رستوران و کافه برای پذیرایی از شما
وجود دارد. دیوارهای جانبی باغ به گونه ای طراحی شده اند که بتوان از آنها برای
نمایشگاه های عکاسی (به صورت دوره ای) بهره برد. فروشگاه های عرضه ی محصولات
فرهنگی نیز در باغ موجود است. یک کتاب فروشی نقلی هم در گوشه ی پارک هست که
امیدوارم به این زودی ها ورشکست نشود. اگر اهل ذوق هستید و دلتان برای فرهنگ
سرزمین مان می تپد، می توانید در بازدید از باغ موزه ی هنر ایرانی همان کاری را
بکنید که ما کردیم: چای و نوشیدنی تان را در منزل میل بفرمائید و به جایش از کتاب
فروشی کتاب بخرید. نگران ورشکست شدن کافه ها و رستوران ها نباشید. حتماً اشخاص
زیادی هستند که نگذارند کافه ی گرانقیمت باغ موزه از رونق بیفتد.
موقعيت جغرافيايي:
استان تهران، شهر شمیران،
" 55' 47 ْ35
شمالي و "28 '25 ْ51 شرقي. ارتفاع از سطح دريا 1587 متر.
نحوه دسترسي:
نشانی: تهران، سر پل
تجریش، خیابان مقصود بیک ( شهید دربندی )، خیابان دکتر حسابی، پلاک 30.
تلفن: 22686065 و
22686063
هرچند نشانی بالا، نشانی
رسمی باغ موزه است، اما اگر به وسیله ی اتوبوس شهری سفر می کنید، در مسیر جنوب به
شمال در خیابان ولیعصر، نرسیده به تجریش، می توانید در ایستگاه پسیان پیاده شوید و
از خیابان پسیان به سمت پایین سرازیر شوید. این مسیر کوتاه ترین راه پیاده رسیدن
به باغ موزه است و حدود هفت دقیقه طول می کشد. هرچند می توانید از طریق سرپل تجریش
و خیابان مقصود بیک نیز این مسیر پیاده را طی نمایید که حدود بیست دقیقه زمان می
برد. اگر اتومبیل شخصی دارید، بخاطر داشته باشید که پیدا کردن جای پارک مناسب در
حوالی باغ موزه ممکن است کمی طول بکشد. در این حالت، اگر به منطقه آشنایی ندارید،
بهترین راه استفاده از خیابان مقصود بیک است که از سر پل تجریش در کنار رودخانه ی
دربند به سمت جنوب یکطرفه است.
امكانات رفاهي:
* یک
رستوران و یک کافه به نام "کافه شمرون" در این باغ وجود دارد که در حال
حاضر پاتوق پولدارهای تهرانی است.
* مکان
هایی برای چند گالری هنری در باغ موزه فراهم شده که بر اساس مناسبت ها از آنها
استفاده می شود.
* در داخل باغ موزه، آب آشاميدني وجود دارد.
*
سرويس بهداشتي در باغ موزه وجود دارد. توالت فرنگي موجود نيست.
* یک
کتابفروشی دلپذیر در درون باغ موزه وجود دارد. توصیه می شود اگر کتاب خوان هستید
از این کتابفروشی هم خرید کنید تا سنت حضور کتابفروشی در چنین مکان هایی با شکست
روبرو نشود.
* باغ
موزه پارکینگ ندارد و باید خودروی خود را یک جایی کنار خیابان یا کوچه های اطراف
پارک کنید.
* تهيه
بليط براي ورود به باغ الزامي است.
* بطور
معمول بروشور اطلاعات مجموعه، موجود نيست
يا تحويل نمي شود.
* آنتن دهي تلفن همراه مناسب است.
* باغ موزه روزهای شنبه و ایام وفات و شهادت
تعطیل است. با وجود این اگر از راه دور قصد بازدید از باغ موزه را دارید بهتر است
قبل از حرکت، تلفنی از باز بودن آن مطمئن شوید.
امنيت منطقه:
شهر تهران داراي امنيت
كافي است. زندگی و تردد در شهرهای بزرگ آداب و اسلوب مخصوص به خود دارد. در مجموع
این منطقه از شهر تهران جزء بهترین و گران ترین نقاط شهری است و از امنیت بالایی
برخوردار است.
بهترين زمان بازديد:
باغ موزه ی هنر ایرانی را
در هر فصل سال می توان بازدید نمود. نکته ی جالب اینکه هر فصل زیبایی خودش را
دارد. اما همانند بسیاری از نقاط دیگر در سرزمین ما، اوایل بهار، تابستان و پاییز
زیباتری دارد.
* توضیحات
اضافه:
باغ موزه ی هنر ایرانی
درست روبروی منزل زنده یاد دکتر محمود حسابی واقع شده است.
* توضيحات عكس ها:
عكس شماره 1:
چهارراه حسابی، نمای خارجی باغ موزه هنر ایرانی
عكس شماره 2:
سردر ورودی باغ موزه هنر ایرانی
عكس شماره 3:
عمارت قدیمی واقع در ضلع شمالی باغ موزه هنر ایرانی. این
عمارت را اکنون "نگارخانه پردیس" نام نهاده اند.
عكس شماره 4 :
باغ موزه هنر ایرانی
عكس شماره 5:
ماکت عمارت شمس العماره. اصل عمارت در کاخ گلستان، میدان
ارک تهران واقع شده است.
عكس شماره 6:
ماکت یک نمونه از کاروانسراهای شاه عباسی
عكس شماره 7:
ماکت قره کلیسا. این کلیسا در منطقه ی چالدران آذربایجان غربی
واقع شده است.
عكس شماره 8:
ماکت برج آزادی تهران.
عكس شماره 9:
ماکت باغ فین. باغ فین در شهر کاشان قرار دارد.
عكس شماره 10:
ماکت عمارت سلطانیه که به گنبد سلطانیه معروف است. گنبد
سلطانیه در شهر سلطانیه و در 36 کیلومتری زنجان واقع شده است.
عكس شماره 11:
ماکت آرامگاه دانیال نبی. دانیال از انبیای بنی اسرائیل است
که در شهر شوش، استان خوزستان مدفون است.
عكس شماره 12:
ماکت عمارت چهل ستون. این عمارت در مرکز شهر اصفهان قرار
دارد و مربوط به دوره ی صفویه است.
عكس شماره 13:
ماکت گنبد قابوس، این بنا در شهر گنبد کاووس، استان گلستان
واقع شده است.
عكس شماره 14:
ماکت سی و سه پل. این پل یکی از مشهورترین پل های قدیمی
جهان است که بر روی رودخانه زاینده رود ساخته شده و در مرکز شهر اصفهان قرار دارد.
عكس شماره 15:
نمایی از باغ موزه هنر ایرانی
عكس شماره 16:
نمایی دیگر از عمارت قدیمی موجود در باغ موزه هنر ایرانی
عكس شماره 17:
باغ موزه هنر ایرانی. یکی از کارهای زیبایی که در اینگونه
فضاها می شود این است که از تنه ی درختان خشک شده می شود آثار هنری درست کرد.
عكس شماره 18:
هنر مدرن، مجسمه ی فیل. در پس زمینه ماکت برج میلاد نیز به
چشم می خورد.
عكس شماره 19:
نمایی از باغ موزه هنر ایرانی
عكس شماره 20:
ماکت برج میلاد در باغ موزه هنر ایرانی، طبیعتاً این ماکت
در سال های اخیر ساخته شده و ارتباطی به ایتالیایی ها ندارد.
نويسنده: دكتر مسعود
شهيدي
Shahidi@iran-iraniha.com
هرگونه كپي برداري به منظور تجاري ممنوع است. كپي برداري به منظور اشاعه
فرهنگ گردشگري و با اهداف غيرتجاري درصورت اجازه مدير سايت و ذكر منبع بلامانع
است.
بازديد كننده ي گرامي:
در صورتي كه از باغ موزه هنر ایرانی بازديد نموديد، خواهشمند است هرگونه تغيير در
مطالب مربوط به امكانات رفاهي يا ساير مواردي كه به نظرتان مي رسد را از طريق لينك
نظرات به مديريت سايت اطلاع دهيد تا ديگران نيز از آن بهره مند گردند. با تشكر.